Yeterince ısınma egzersizi yapmadan spora başlamak, kasları aşırı zorlamak ve alışılmayan ağırlıklar ile spor yapmak, karşı oyuncu ile çarpışmak spor yaralanmalarına sebep olur. İleri yaşa sahip olmak, kronik bir rahatsızlık süresince ağır bir sporla uğraşmak, kas- iskelet sisteminin yeterince güçlü olmaması spor yaralanmalarının temelini hazırlar. Bilinen bazı spor yaralanmaları şunlardır:

• Spor Travmaları:

Yetersiz veya eksik ekipman kullanımı korunması gereken organ ve dokuların açıkta kalıp zedelenmesine neden olur. Düşme, çarpma, darbelere maruz kalma öncelikle yumuşak doku harabiyetine sebep olur. Şiddetli travmalar, sporcunun iskelet sistemine geri dönüşümlü veya geri dönüşümsüz zarar verir. Yanlış yapılan ve tekrarlayıcı hareketler spor travmalarının büyük bir bölümünü oluşturur.

• Tendinit:

Tendinit tendonlarda uzun sürede oluşan iltihaplanmadır. Aşil tendonu alt bacağımızdaki baldır kaslarını ayak topuğuna bağlayan tendondur. Bu bandın zorlanması ile aşil tendiniti meydana gelir. Çoğunlukla uzun süreli koşma veya koşu yoğunluğunu artırma sebep olurken orta yaşta yapılan tenis, basketbol gibi sporlar da aşil tendinitine neden olabilir. Tedavisi evde öz bakım ile yapılabilirken tendon yırtıklarında cerrahi onarım gerekir. Ayağın içe rotasyonu ile dizin arkasını çaprazlayan tendonların yırtılmasıyla diz ardı tendiniti oluşur. Ayağın dönmesini engelleyecek kalıplar ve yokuş aşağıya yapılan aktivitelerin azaltılması ile tedavi gerçekleştirilebilir.

• Bağ Dokusu Yaralanmaları:

Kas dokusunun kapasitesini aşan gerilme ve zorlamalar kas liflerinin kopmasına neden olur. Kasların kemiklere bağlantısını sağlayan sonlanma yerlerinde tendonlar bulunur. Aşırı gerilen kaslar kemik ile bağlantısını kaybederse tendonlarda da yırtılmalar meydana gelir. Tendonların kemikle komşuluklarını sağlayan bursaların inflamasyonu da spor travmlarında oldukça sık görülür. Tenis gibi sporlarla uğraşma dirseklerde bursite neden olabilir. Sabit ayak üzerinde ani dönmeler çapraz bağ yaralanmalarına zemin hazırlar. Çapraz bağ kopmalarında ağrı ve şişlik görülür. Birkaç hafta kişinin topallamasına neden olan çapraz bağ yaralanmalarına menüsküs yaralanmaları da eşlik edebilir. Menüsküs uyluk ve kaval kemiği arasındaki yastık görevini gören C şeklindeki kıkırdak yapıdır. Kıkırdak yaralanmaları, menüsküs yırtılmalarında yırtığın alındığı menüsektemi işlemi yapılır ve zarar gören bağ dokular sağlıklı olanlar ile yer değiştirilir.

• Kemik Yaralanmaları:

Ayak, dirsek ve kol gibi bölgeler sporda en çok darbeye maruz kalan uzuvlardır. Zorlanmaya bağlı ayak kırıkları uzun süreli sporlarda ve yanlış ayakkabı tercihi ile meydana gelebilir. Kırılan kemik sabitlenerek alçıya alınır ve birkaç ay istirahat önerilir. Fraktürün iyileşmesi ve onarımın gerçekleşmesi ile alçı çıkarılır, kişi desteksiz yürümeye başlayabilir. Omuz yuvarlağına üst kol kemiğinin oturması ile sepet şeklinde eklem yapan omuz eklemi birçok kas ve ligament tarafından korunur. Tekrarlayan veya aşırı kuvvetli atışlar yapmak, çarpışmak bu yapının zarar görmesine; omuz çıkıkları ve kırıklarına neden olabilir. Humerus başının glenoid kaviteye tekrar oturtulması ile çıkıklar tedavi edilir.

Artroskopik Cerrahi Nedir?

Artroskpi eklem sorunlarının tedavi ve teşhisinde kullanılan bir yöntemdir. Fiber optik kameralar küçük bir tüp aracılığı ile istenilen bölgeye iletilir. Eklem içindeki görüntü yüksek çözünürlüklü bir ekrana yansır ve tedavi gerçekleştirilir. Büyük kesilere gerek kalmadan eklem içine müdahale edilmesi ve birçok işlemin cerrahi aletler yardımıyla bu küçük tüplerin içinden yapılabilmesi artroskopik cerrahinin en büyük avantajlarındandır. Diz, omuz, dirsek, ayak bileği, bel, bilek bölgeleri doktorların eklem problemlerinde artroskopi uyguladığı bölgelerdir. Bu yöntem ile hasarlı veya yırtık kıkırdak, iltihaplı eklem yüzeyleri, bağ yırtılmaları, eklemlerdeki yaralar tedavi edilebilir. Günümüzde menüsküs cerrahisi için de artroskopi uygulanır.

Spor Yaralanmalarından Nasıl Korunulur?

Spora başlamadan önce tıbbi kontrollerden geçmeli spor sırasında kendinizi iyi gözlemlemeniz gerekir. Nefes alış verişinizi ve kalp ritminizin düzenli olduğundan emin olmalısınız. Spor yaparken ekipman kullanmalı zorlayıcı hareketlerden kaçınmalısınız. Isınma ve soğuma egzersizleri ile vücudunuzu spora hazırlamayı unutmayın.